Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản và có trụ sở giao dịch được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích tiến hành kinh doanh. Bài viết của transformct.info sau đây sẽ phân tích nhiều khía cạnh pháp lý liên quan đến khái niệm doanh nghiệp là gì.
I. Khái niệm doanh nghiệp là gì?
Thuật ngữ doanh nghiệp được sử dụng lần đầu tiên ở nước ta từ năm 1948
Thuật ngữ xí nghiệp được sử dụng lần đầu tiên ở nước ta từ năm 1948, theo tinh thần của Sắc lệnh số 104/SL ngày 1-1-1948 về xí nghiệp quốc doanh. Trong thời đại kinh tế kế hoạch hóa tập trung, thuật ngữ này đã bị lãng quên. Một thuật ngữ khác thường được dùng như doanh nghiệp, đơn vị kinh tế, thể chế kinh tế…
Đến khi Việt Nam điều tiết theo định hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội, thuật ngữ doanh nghiệp mới được sử dụng trở lại. Theo tinh thần của Đạo luật công ty 1990 hoặc Đạo luật công ty 1999, thuật ngữ công ty được định nghĩa là một thực thể pháp lý được thành lập và đăng ký cho mục đích kinh doanh nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh.
Theo quy định tại Điều 4, Đoạn 10 của Đạo luật công ty 2020, công ty là tổ chức có tên riêng, tài sản và sở giao dịch được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật.
Doanh nghiệp có đặc điểm sau:
- Được thành lập và đăng kí kinh doanh theo thủ tục pháp lÍ nhất định. Hiện tại, tuỳ thuộc tính chất của mỗi loại chủ thể kinh doanh mà pháp luật quy định thủ tục thành lập và đăng kí kinh doanh riêng;
- Được thửa nhận là thực thể pháp lí; có thể nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật. Doanh nghiệp được tham gia vào tất cả các quan hệ trong giao lưu dân sự cũng như các quan hệ tố tụng;
- Chức năng, nhiệm vụ chính của doanh nghiệp là kinh doanh. Doanh nghiệp được thực hiện các hoạt động kinh doanh như sản xuất, mua bán, cung ứng hàng hoá, dịch vụ nhằm mục tiêu thu lợi nhuận hoặc thực hiện chính sách kinh tế – xã hội.
Nơi có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh đối với doanh nghiệp là Phòng Đăng ký Kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp tỉnh.
II. Đặc điểm của doanh nghiệp là gì?
Mỗi loại hình doanh nghiệp đều có những đặc điểm riêng nhưng cũng có những đặc điểm chung.
- Tính pháp lý: Muốn thành lập công ty thì người đại diện phải thực hiện các thủ tục, nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền, đăng ký kinh doanh và xin giấy phép đăng ký. Sau khi được cấp giấy phép kinh doanh, một công ty được công nhận về các hoạt động kinh doanh của mình, được pháp luật bảo vệ và chịu sự ràng buộc của các quy định có liên quan.
Muốn thành lập công ty thì người đại diện phải thực hiện các thủ tục, nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền
- Tổ chức: Công ty nào cũng có tổ chức điều hành, cơ cấu nhân sự, trụ sở giao dịch, tài sản riêng, tư cách pháp nhân (trừ công ty tư nhân).
- Cung cấp hoạt động bán hàng, dịch vụ: Doanh nghiệp khi được thành lập đều có chung một mục tiêu là kiếm lợi nhuận thông qua hoạt động mua bán, sản xuất, kinh doanh, cung ứng hàng hóa… Ngoài ra, có một số doanh nghiệp xã hội đặc thù cung cấp đang hoạt động hướng tới cộng đồng và môi trường chứ không phải vì lợi nhuận như y tế cộng đồng, điện nước…
III. Doanh nghiệp có những quyền gì theo quy định
Doanh nghiệp hoạt động dưới sự bảo hộ của pháp luật, cũng như chịu sự ràng buộc với các quy định. Tuy nhiên theo Điều 7 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp cũng có những quyền như sau:
- Công ty được tự do kinh doanh trong những ngành, nghề mà pháp luật không cấm.
- Công ty có thể kinh doanh một mình, có thể lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh. Chủ động lựa chọn ngành, nghề, vùng, loại hình kinh doanh và chủ động điều chỉnh quy mô, nội dung kinh doanh lựa chọn cách huy động, phân bổ và sử dụng vốn;
- Tự do tìm kiếm thị trường, khách hàng và ký kết hợp đồng.・Thực hiện các nghiệp vụ xuất nhập khẩu.
- Doanh nghiệp được tuyển, thuê, sử dụng lao động theo quy định.
- Doanh nghiệp cũng được chủ động ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Quyền sở hữu trí tuệ được bảo hộ Ngoài ra, công ty còn có quyền sở hữu, sử dụng và định đoạt tài sản của công ty.
- Từ chối yêu cầu cung cấp nguồn tin không đúng pháp luật về quyền khiếu nại, quyền tham gia tố tụng và các quyền khác theo quy định…
IV. Nghĩa vụ của doanh nghiệp là gì?
Ngoài các quyền trên, công ty còn phải thực hiện các nghĩa vụ của mình theo Mục 8 của Luật công ty 2020. Thứ nhất là đảm bảo khi kinh doanh lĩnh vực, loại hình kinh doanh có điều kiện phải đáp ứng đủ các điều kiện đầu tư kinh doanh và các điều kiện đó được duy trì trong quá trình hoạt động kinh doanh.
Tiếp theo, người điều hành doanh nghiệp phải đăng ký doanh nghiệp đầy đủ, kịp thời, thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, công bố thông tin về thành lập và hoạt động của doanh nghiệp…
Tổng công ty cũng phải chịu trách nhiệm về tính trung thực, chính xác của các thông tin kê khai trong công ty tài liệu đăng ký và báo cáo. Trường hợp chứng minh được thông tin kê khai, báo cáo chưa chính xác, chưa đầy đủ thì phải kịp thời đính chính, bổ sung.
Doanh nghiệp phải nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định
Ngoài ra, doanh nghiệp phải nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định. Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động theo quy định của Điều lệ…
Mặt khác, công ty không được phân biệt đối xử, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người lao động trong công ty. Chúng ta không lạm dụng, ép buộc lao động hoặc sử dụng bất hợp pháp người lao động chưa đủ tuổi.
Đồng thời, phải tạo điều kiện hỗ trợ để người lao động được tham gia các khóa đào tạo nâng cao trình độ, tay nghề. Chế độ chính sách, chế độ bảo hiểm (BHXH, BHTN, BHYT) và việc thực hiện các chế độ bảo hiểm khác cho người lao động…
Trên đây là những thông tin về doanh nghiệp là gì? Hy vọng bài viết trên sẽ hữu ích đối với bạn đọc!